Yönetici özeti
Bu raporda “Hakikat ve Adalet için Suriyeliler”, kendisine “İslam Devleti” adını veren ve “IŞİD” olarak bilinen örgütün 27 komutanı, güvenlik görevlisi ve üyesinin isimleri ile ilgili ayrıntılar sunuyor. Türkiye tarafından desteklenen Suriye Geçici Hükümeti/Suriye Muhalefet Koalisyonu’nun Suriye Ulusal Ordusu tarafında komutanlık pozisyonlarında veya üye olarak bulundular.
Bu raporda, (11) Ulusal Ordunun birinci ve ikinci saflarının komutanları (temel olarak askeriler ve idariler), (6) güvenlik görevlileri ve (10) farklı rütbe ve konumlardaki üyeler izlendi.
Bu 27 isim üzerinde çalışan daha geniş bir listenin parçası. “Ulusal” içinde “IŞİD”in komutan ve üyelerinin toplamında (65) isim hakkında ayrıntılı bilgi toplandı, BM organları ile paylaşmak kaydıyla bunlarla ilgili bilgilerin hassasiyeti nedeniyle yayımı durdurulmuştu.
Rapora dayanan ekip, “Suriye Ulusal Ordusu” içindeki resmi makamların birçok komutan ve üyeleriyle ilgili bilgileri gizlemeye çalıştığını fark etti. Türk hükümetine devredilen bir dizi listede varlıklarının bir kısmının kaydedilmemesi gibi, bu üyelerin kimliğini gizlemek için bariz bir girişimdi.
Bazı durumlarda Suriyeliler, bu komutanlar ve üyeler tarafından “DAİŞ”e bağlılık yemini ettikleri dönemde veya “Suriye Ulusal Ordusu” saflarına katıldıktan sonra işlenen ihlalleri tespit edebildiler. Ek olarak, IŞİD üyelerinin katıldığı ve Suriyeli savaşçıları ve sivilleri Libya ve Azerbaycan’da paralı asker olarak savaşmak üzere göndermeye dâhil olduğu grupları belirlediler.
Bu makalenin amacı doğrultusunda, ulusal ordunun kendi komutanlar ve üyeleri de dâhil olmak üzere 28’den fazla kaynakla röportajlar yapıldı, ek olarak bazı isimlere aşina olan kaynaklar, tanıklar ve savaşçıların kendi aileleri ve akrabaları. Bu raporun, “IŞİD” örgütünün Suriye topraklarında bulunan ve çatışmanın çeşitli taraflarının kontrolü altında bulunan eski üyeleri hakkında bilgi toplamak amacıyla “Suriyeliler” tarafından yürütülen daha kapsamlı bir çabanın parçası olduğu belirtilmelidir. Bu raporda araştırma ve inceleme sürecinde DAİŞ üyelerinin çok sayıda grup ve fraksiyona katıldıkları, ancak sayıları farklı olduğu tespit edildi. Esas olarak onlardan:
- “Ahmed İbrahim Al-Kurdi” komutanlığındaki Asker Polis Teşkilatı, Abd Al-Rahman Mustafa başkanlığındaki Suriye Geçici Hükümetinin Savunma Bakanlığı’na bağlı bir teşkilattır.
- “Abu Hatem Şakra” komutanlığındaki Ahrar Al-Şarkiye Gurubu.
- Binbaşı “Hüseyin Hammadi” komutanlığındaki Al-Şarkiye Ordusu.
- “Abu Hassan Şahda” komutanlığındaki Bedir Şehitleri Ordusu.
- “Mutassim Abbas” komutanlığındaki Al-Mutasım Tümeni.
- “Fahim İssa” komutanlığındaki Sultan Murat Tümeni.
- “Sayf Abu Bakir” komutanlığındaki Al-Hamza Tümeni.
- “Mahmut Al-Baz” komutanlığındaki Malakşah Tümeni.
“Suriye Ulusal Ordusu” içindeki IŞİD örgütün üyelerine bağlı detaylar:
Uluslararası Koalisyon ve Demokratik Suriye Güçleri’nin Rakka’ya yönelik askeri saldırılarının başlamasıyla birlikte, yabancı veya esas olarak bölge aşiretlerine mensup DAİŞ üyeleri, çatışma ve ölümden bir çıkış arıyorlardı. Hakikat ve adalet için Suriyeliler elde ettiği bilgilere göre, bunda bazı aşiretler önemli rol oynuyor. Özellikle doğu bölgesinden gelen DAİŞ savaşçıları ile Ulusal Ordu tarafında doğu bölgesine ait komutanlar arasında arabulucu rolü oynadı. Bunlar arasında örneğin: Ahrar Al-Şarkiye komutanı “Abu Hatım şakra” ve Al-Şarkiye Ordusu komutanı Binbaşı “Hüseyin Hammadi”, aileleri ile birlikte kontrol alanlarına girmek için.
Suriye Milli Ordusuna bağlı olan bölge halkının ikinci sıra komutalarından biri, Hakikat ve Adalet için Suriyeliler için özel bir röportajda, Suriyelilerin elde ettiği bilgileri yorumlayarak şunları söyledi:
“Abu Hatım Şakra ve Hüseyin Hammadi, savaşçıların çağrılarına ve aşiret şeyhlerinin arabuluculuğuna yanıt verdi ve savaşçıları alıp iki fraksiyonun koruması altına almaya başladılar.”
Hakikat ve Adalet için Suriyeliler, kaçış ve tehcir sürecinin detaylarını öğrenmek için Ahrar Al-Şarkiye örgütüyle Al-Bab sektöründe çalışan “Dra Al-Fırat” bölgesinde bulunan bir DAİŞ üyesiyle görüştü. Suriyelilere, Demokratik Suriye Güçlerinin topraklarından Türk kontrolündeki “Dra Al-Fırat” bölgelerine gitmek için büyük miktarda para ödediğini söyleyerek hikâyesini anlattı. Daha sonra bu üye, DAİŞ’e katılması sırasında kazandığı idari ve örgütsel deneyim nedeniyle Halep’in kuzey kırsalındaki Al-Bab bölgesindeki Ahrar Al-Şarkiye tümeninde yüksek bir idari göreve atandı, aynı tanığa göre.
Askeri açıdan ise, “Suriye Ulusal Ordusu” içindeki fraksiyonlar, IŞİD üyelerini çeşitli görevlerde kullanarak avantaj sağlamaya çalıştı. Bunlar aynı ulusal ordu içindeki diğer askeri gruplara yönelik saldırılardaki rollerine ek olarak keskin nişancılık, suikastlar ve daldırma/intihar saldırılarını içerir. Örneğin Ahrar Al-Şarkiye grubu, Nisan 2020 yılında Halep’in kuzey kırsalındaki Al-Bab ilçesinde 20.Tümen’e düzenlediği saldırıda Iraklılar da dahi olmak üzere IŞİD üyelerini kullandı. Iraklı grup “Abu Dujana Al-Iraki” adlı bir IŞİD üyesi tarafından yönetiliyordu ve saldırıya Der Al-Zor’dan başka bir grup katıldı (muhtemelen IŞİD üyesiydiler).